Ważne informacje dotyczące endometriozy
Endometrioza jest chorobą, która może wystąpić u każdej kobiety mającej menstruacje. Oddziałuje ona na układ reprodukcyjny kobiety i może być odpowiedzialna za silne bóle w obszarze miednicy mniejszej, szczególnie podczas miesiączki. Podejrzewa się, że endometrioza jest często przyczyną niepłodności, jednakże wiele kobiet wiele kobiet posiadających to schorzenie nie ma żadnych objawów. Większość kobiet z endometriozą może być leczona bardzo efektywnie, jeśli leczenie zostanie dostosowane do ich konkretnej sytuacji.
Organy reprodukcyjne kobiet
Ponieważ endometrioza powiązana jest z systemem reprodukcyjnym kobiety, dlatego ważne jest zrozumienie jak on działa. Dla kobiet w wieku rozrodczym macica pełni dwie fukncje: chroni i odżywia dziscko od początku ciąży do urodzenia i pomaga podczas porodu. W dwóch jajnikach dojrzewają komórki jajowe oraz produkowane są hormony żeńskie , które powodują, że tkanka wyścielająca macicę (endometrium) jest przygotowana na przyjęcie dziecka. Jeśli komórka jajowa , któ®a raz w misieącu jest „uwalniana” podczas regularnego cyklu kobiety nie zostanie zapłodniona , endometrium „złuszczy się” w postaci krwawienia miesięcznego.
Cykl menstruacyjny
W fazie Pre-Peak (przedowulacyjnej), hormony żeńskie produkowane przez jajniki wysyłają sygnał do tjkanki endometrium , żeby wzrastała i zwiększała swoją grubość. Następuje wzrost naczyń krwionośnych i wytwarzane są składniki odżywcze , żeby przygotować się na ewentualną ciążę. Kiedy kobieta zbliża się do dnia Peak , wyściółka endometrium jest ok 10 razy grubsza niż była tydzień wcześniej. I w tym właśnie czasie pojawia się owulacja- komórka jajowa uwalniana jest z jajnika do jajowodu. Jeśli plemnik połączy się z jajeczkiem w jajowodzie, dziecko może przemieścić się do macicy i tam zagnieździć się w tkance endometrium. Jeśli komórka jajowa nie jest zapłodniona, przemieszcza się w dół jajowowu do macicy i zostaje wchłonięta przez endometrium. Obniża się poziom hormonów i tkanka endometrium rozpada się, po czym wydalana jest z ciała kobiety. Jest to sygnał końca cyklu i proces rozpoczyna się na nowo.
Co to jest endometrioza?
Endometrioza ma miejsce wtedy, gdy tkanka, która wygląda i działa jak endometrium występuje w innych miejscach niż wyściółka macicy np. jajniki, jajowody, jelita, zewnętrzne części macicy i inne miejsca miednicy. Endometrioza może róznież rozwijać się w dowolnym miejscu jamy brzusznej. Tkanki te reagują odpowiadając na zmiany zachodzące podczas cyklu wynikające z działania żeńskich hormonów, tak jak normalnie odpowiada tkanka endometrium w macicy kobiety. Tak więc na koniec każdego cyklu, tkanka endometrium rozwijająca się na zewnątrz macicy rozpada się i krwawi.
W przeciwieństwie do płyny menstruacyjnego pochodzącego z macicy , który wydalany jest swobodnie podczas miesiączki, krew pochodząca z nieprawidłowych tkanek nie ma się gdzie wydostać. Tkanki ciała odpowiadają na takie krwawienie poprzez
Takie miesięczne zapalenie ustępuje kiedy kończy się krwawienie, a na jego miejscu pojawia się blizna. Co miesiąc w wyniku działania hormonów żeńskich obszary endometriozy zaczynają krwawić. Krew jest wchłaniana przez otaczający obszar zapalny i formy tkanek tworzą blizny. Endometrioza może zatem być również przyczyną zrostów, nieprawidłowego zrostu tkanek, co może prowadzić do zrastania się ze sobą organów. Czasami skrawek endometriozy jest otoczony przez tyle blizn , że odcina dopływ krwi. Taka tkanka nie może w pełni odpowiadać na hormony; nazywamy to wyplenieniem płytki endometriozy. Inne ogniska mogą się rozrywać lub pękać podczas menstruacji i rozpowszechniać swoją zawartość do innych obszarów miednicy powodując rozwijanie się nowych ognisk endometriozy. Tak więc, sytuacja ta może z czasem stawać się coraz gorsza, chociaż objawy mogą pojawiać się i znikać.
Kto może mieć endometriozę?
Endometrioza może pojawić się tylko po rozpoczęciu menstruacji. Po menopauzie endometrioza nie jest czynna chyba, że żeńskie hormony zaczynają być na nowo aktywne lub kobieta przyjmuje hormony z innych powodów medycznych. Endometrioza jest najbardziej powszechna u kobiet w wieku 30 i 40 lat. Nieweiele wiadomo o powodach, dla których endometrioza u jednych kobiet się rozwija a u innych nie, jakkolwiek istnieją przesłanki na to, że może być ona dziedziczna.
Czynniki ochronne
Endometrioza jest stymulowana przez produkcję hormonów. W czasie ciąży hormony produkowane przez łożysko wstrzymują owulację dlatego też rozwój choroby jest wstrzymany.
Działania
Kobieta która cierpi na endometriozę jest mniej płodna (tzn. ma mniejszą zdolność do poczęcia dziecka) niż kobieta zdrowa. Dlatego niektóre kobiety mogą dowiedzieć się, że mają endometriozę dopiero po konsultacji ginekologicznej dotyczącej leczenia niepłodności. Warto jednak wiedzieć, że można ją leczyć z dobrym skutkiem. Wiele z problemów, które wynikać mogą z endometriozy , może mieć też inne przyczyny. Jeśli posiadasz którykolwiek z poniższych objawów powinnaś skonsultować się z lekarzem ginekologiem:
– zwiększenie dyskonfortu i ból podczas cyklu menstruacyjnego
– ostry ból głęboko w miednicy podczas współżycia. Przyczyną mogą być ogniska endometriozy ulokowane w ciele pomiędzy macicą a odbytem.
Występowanie raka w połączeniu z endometriozą jest sporadyczne i pojawia się u mniej niż 1% cierpiących kobiet . Jeśli jednak nowotwór już się pojawia to w starszych, bardziej zaawansowanych stadiach endometriozy.
Testy specjalne
Zazwyczaj lekarz patrzy na pełne tło medyczne i związane z cyklem menstruacyjnym, po czym wykonuje badanie miednicy. Podczas oceny struktury miednicy sprawdza on czy jest coś nieprawidłowego. Twój lekarz poprosi cię, abyś rozpoczęła obserwacje cykli stosując Creighton Model Fertility Care System, gdyż już na tej podstawie mogą być wykazane nieprawidłowości w cyklu śluzu powiązane z endometriozą.
W trakcie prowadzenia obserwacji CrMS może zostać wykonany profil hormonalny. Oznaczane są wtedy poziomy hormonów w konkretnych dniach cyklu określonych na podstawie własnej historii obserwacji cykli. Poziomy hormonów są monitorowane w celu ustalenia, czy jest równowaga hormonalna. Jednakże dokłądną diagnozę otrzymujemy tylko na podstawie badania nazywanego laparoscopią. Wykonywane jest ono pod znieczuleniem ogólnym. Polega na tym, że przez małe cięcie w dolnej części brzucha wsuwa się laparoscop z układem optycznym. Lekarz może wtedy obejrzeć organy znajdujące się w miednicy i ocenić czy występuje w niej endometrioza. Często przed tym badaniem wykonywane jest badanie ultrasonograficzne.
Leczenie
Różne typy leczenia mogą być wykorzystane w przypadku endometriozy:
Laparoscopia laserowa:podczas diagnostyki laparoscopowej może zostać wykorzystany laser w celu usunięcia ognisk endometriozy z miejsc, w których nie powinna występować tkanka endometrium. Procedura ta zalecana jest często w leczeniu łagodnego i umiarkowanego stopnia endometriozy. Zabieg odbywa się w warunkach ambulatoryjnych natomiast okres rekonwalescencji wynosi 2-3 dni . Około 50-70% pacjentek poddana jest temu sposobowi leczenia, dzięki czemu mogą uniknąć poważniejszej operacji. Jeśli martwisz się niepłodnością, powinnaś mieć pewność, że dobre tkanki jajników i jajowodów pozostają nienaruszone w takim stopniu , że będziesz miała szansę na osiągnięcie poczęcia i prawidłowe działanie tkanek.
Laparotomia. w przypadkach kiedy mamy do czynienia z cięzkim stopniem endometriozy moe być konieczne wykonanie operacji chirurgicznej jamy brzusznej (polegającej na jej otwarciu) . w procedurze tej wykorzystuje się lasser, pobyt w szpitalu będzie trwał kilka dni. natomiast okres rekowalescjencji może wynisić od 4- 6 tygodni. Szanse nawrotu choroby po leczeniu chirurgicznym są małe, a jeśli wystąpią to w stopniu minimalnym.
Terapia hormonalna. Czasami zalecana jest terapia hormonalna w celu leczenia endometriozy. Podawane hormony leczą chorobę przez zatrzymanie owulacji, ale mają wiele skutków ubocznych. Nie rozwiązują one problemu. Dlatego lekarze z Instytutu Papieża Pawła VI starają się nie stosować terapii hormonalnej w leczeniu endometriozy ; wolą rozwiązać problem chirurgicznie, gdyż jest to najbardziej skuteczna forma leczenia.
Thomas W. Hilgers (Tłum. Szymon Kuznowicz , FCPI)